به گزارش خبرگزاری «حوزه»، کتاب یادشده در چهار فصل سامان یافته که عبارتند از: «سیر تاریخی تکوین»، «بررسی مکتب اندیشه سیاسی نجف»، «مطالعه اندیشه سیاسی مکتب جبل عامل» و «جمع بندی و نتیجه گیری».

این پژوهش نگاه ویژه ای به تحولات پنجاه ساله اخیر مکاتب فکری شیعی نجف و جبل عامل داشته است. در این دوره قله رفیع اندیشه سیاسی شیعی در نجف، شهید سعید آیت الله سیدمحمد باقر صدر (ره) است که به لحاظ تغذیه فکری و عملی جریان حاکمیت دینی در عراق نقش مهم و بی بدیلی داشته است.

علامه شهید سیدمحمد باقر صدر یکی از بزرگ ترین اندیشمندان مسلمان و شیعی دوره معاصر است که در دوره حیات کوتاهش خدمات علمی، اجتماعی و سیاسی گسترده ای را به منصه ظهور رسانید.

دیدگاه شهید صدر حتی نسبت به احکام شریعت متفاوت بود. وی این احکام را به چهار گروه تقسیم می کند:

* عبادات؛ طهارت، نماز، روزه، اعتکاف، حج، عمره و کفارات.

* اموال، که خود بر دو گونه اند: اموال عامه: هر مالی که مصلحت عام را در پی داشته باشد؛ مانند زکات و خمس.

اموال خاصه: اموال آحاد امت.

* رفتارهای خاص: هرگونه رفتار فردی تک تک توده مردم که با پرستش خدا یا مسایل مالی پیوندی نداشته باشد.

* رفتارهای عام: رفتار ولیّ امر در زمینه های حکم، قضاوت، جنگ و همه روابط بین المللی. در این باب ولایت عام، قضاوت و شهادت، حدود و مسایلی از این دست داخل می شوند.

مهم ترین ویژگی ها و نوآوری های اندیشه شهید صدر در این بخش ها می باشد:

* کلام (توحید و نظریه معرفت)

از بزرگ ترین دستاوردهای شهید صدر، کشف رویکردی نو در نظریه معرفت و اثبات توحید بود که آن را «مذهب ذاتی» نام نهاد. شهید صدر به این نکته اشاره کرد که انسان برای ایمان به خدا نیازمند استدلال های ژرف نیست؛ زیرا مسألۀ ایمان از مسایل فطری و وجدانی بشر است؛ اما نگرش تجربه گرا و انتشار مادی گرایی در فلسفۀ اروپای نوین، بر سرشت آدمیان حجاب افکند و ضمیر پاک انسان آزاد و سلیم نماند و از این رو فلاسفه به استدلال های عمیق و پُرکردن خلأ ناشی از اسارت وجدان روی آوردند؛ استدلال استقرایی شهید صدر که بر حساب احتمالات استوار است، فهم معمول بشری را باز می تاباند. در این فهم عموم مردم بشر مشترک اند؛ در حالی که سازوکار استدلال هایی که در چارچوب قیاس ارسطویی انجام می گیرد از آگاهی عام مردم به دور است... .

* تفسیر

دومین حوزه ای که شهید صدر به مدد نوآوری های خود در مباحث کلامی توانست تغییرات مهمی را پی بریزد، حوزه تفسیر بود. از آغاز پیدایش روش ها و شگردهای تفسیر در قرن اول هجری، روش تفکیکی، یگانه روش تفسیری بود؛ در حالی که پیشرفت جدید جهان، به ویژه در گسترۀ اجتماعی و دولت، شیوه های نوینی در تفسیر می طلبید که به نیازها و یافته ها و رویکردهای فکری و حیاتی نو پاسخ گوید و از دیدگاه های پراکنده نسبت به حقایق قرآنی فراتر رود.

به گفته شهید صدر از آن جا که فهم تفکیکی آیات قرآن، «تنها به فهم این یا آن بخش بسنده می شود، غالبا از فهم جزئی آیات فراتر نمی رود و حاصل این دریافت-حداکثر- رسیدن به مجموعه ای از مدلولات قرآن کریم است که این دریافت نیز خود جزئی است؛ بدین ترتیب در این سازوکار، ما اگر چه به منظومه فراوانی از معارف و مدلولات قرآنی دست می یابیم، اما این داده ها پراکنده بوده، از انسجام و ارتباط درونی بهره ندارند... دست آخر نمی توان از این مجموع و مجموعه ها به نظریه و دیدگاهی قرآنی برسیم که در هر زمینه از گستره های زندگی کارآمد باشد.

کتاب "تطور اندیشه سیاسی تشیع در دوره معاصر" با تأکید بر تحولات 50 ساله اخیر مکتب های نجف و جبل عامل به قلم  محمد مهدی اسماعیلی نگاشته شده و به همت نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها توسط نشر معارف منتشر شده است.

کتاب مذکور در 296 صفحه و با قیمت: 11000 تومان منتشر شده است.

علاقه مندان جهت تهیه کتاب به نشانی: قم، خیابان شهداء، کوچه 32، پلاک 3 مراجعه نمایند و یا با شماره تلفن: 37740004-025 تماس بگیرند.